Τι αποκαλύπτουν τα όνειρά σου για σένα - Εξαρτάται από το πού είσαι

Τη μια στιγμή περπατάς σε ένα καταπράσινο λιβάδι ή κολυμπάς σε καταγάλανα νερά και την επόμενη πέφτεις από έναν γκρεμό και σκοτώνεσαι, ή σου τελειώνει το οξυγόνο και πνίγεσαι... Στον κόσμο των ονείρων, όλα είναι δυνατά. Τα όνειρα αποτελούν έναν εξατομικευμένο ψυχικό χώρο που, σύμφωνα με την ανθρωπολογία, αν κατανοήσει κανείς τι πιστεύει μια συγκεκριμένη ομάδα για τα όνειρα, τότε έχει κατανοήσει ολόκληρο τον πολιτισμό της.

Ο μέσος ενήλικας περνάει περίπου το ένα τρίτο της ζωής του κοιμισμένος, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για το μυαλό μας να βιώσει αυτά τα εξατομικευμένα ονειρικά τοπία. Αλλά σημαίνουν όντως τα όνειρα κάτι; Αυτό εξαρτάται από το ποιον ρωτάτε.

Από τους χρησμούς της αρχαίας Ρώμης μέχρι τις θεωρίες του Σίγκμουντ Φρόιντ και του Καρλ Γιουνγκ, οι άνθρωποι ανέκαθεν αναζητούσαν στον κόσμο των ονείρων τα κλειδιά για να αποκρυπτογραφήσουν τα μυστήρια του νου. Η ερμηνεία των ονείρων ωστόσο, δεν είναι καθολική, αλλά επηρεάζεται βαθιά από τις πολιτισμικές μας καταβολές.

Από το πνευματικό στο ψυχαναλυτικό

Η ερμηνεία των ονείρων έχει ρίζες σε προϊστορικούς πολιτισμούς, πολύ πριν αναπτυχθεί η επιστήμη της ονειρολογίας. Στην αρχαία Κίνα, την Αίγυπτο και τη Ρώμη, τα όνειρα θεωρούνταν κανάλια επικοινωνίας με το πνευματικό βασίλειο, ικανά να αποκαλύψουν κρυμμένες αλήθειες ή να προβλέψουν μελλοντικά γεγονότα.

Σε αντίθεση με τη δυτική προσέγγιση που τα βλέπει συχνά ως μεταφορές, σε παραδοσιακούς πολιτισμούς όπως στην Παπούα Νέα Γουινέα, τα όνειρα μπορούν να ερμηνευθούν ως ένα παράλληλο ταξίδι που έκανε η ψυχή όσο κοιμόταν. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να θεωρηθούν προφητικά ή να αποκαλύψουν κρυφές πληροφορίες, όπως σημειώνει σε άρθρο του το National Geographic.

Στη Δύση, οι πιο γνωστές θεωρίες προέρχονται από την ψυχολογία. Ο Σίγκμουντ Φρόιντ, ο πατέρας της ψυχαναλυτικής θεωρίας, πίστευε ότι τα όνειρα είναι η εκπλήρωση των καταπιεσμένων επιθυμιών του υποσυνείδητου. Αντίθετα, ο Καρλ Γιουνγκ, με τον οποίο ο Φρόιντ είχε μια περίπλοκη φιλία, πρότεινε ότι τα όνειρα είναι ένας διάλογος μεταξύ του συνειδητού και του υποσυνείδητου, με στόχο την επίλυση προβλημάτων της καθημερινής μας ζωής. Ο Γιουνγκ εισήγαγε επίσης την έννοια του συλλογικού ασυνείδητου, υποστηρίζοντας ότι τα όνειρα περιέχουν συμβολικά αρχέτυπα (όπως ο ήρωας ή η μητέρα) με παγκόσμια σημασία.

Όνειρα και σύμβολα: Η διαπολιτισμική διάσταση

Η θεωρία του Γιουνγκ ωστόσο, έρχεται σε αντίθεση με τα ευρήματα της ανθρωπολογίας, καθώς η σημασία των συμβόλων στα όνειρα διαφέρει δραματικά από πολιτισμό σε πολιτισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το φίδι.

Στη Δύση, σύμφωνα με τον Φρόιντ, ένα φίδι μπορεί να έχει σεξουαλική χροιά, ενώ ο Γιουνγκ το συνδέει με τη δύναμη ή τον κίνδυνο.

Στον ινδουισμό, ωστόσο, το όνειρο με φίδι μπορεί να προμηνύει πλούτο και γονιμότητα, ιδιαίτερα αν το τρώει κανείς στο όνειρό του.

Στις φυλές Hopi και Pueblo της Αμερικής, συνδέεται με τη γονιμότητα της γης και τους γεωργικούς κύκλους.

Αντίθετα, στις χριστιανικές κοινότητες Πεντηκοστής της Ζάμπια, ένα φίδι σε όνειρο μπορεί να θεωρηθεί ως απόδειξη της παρουσίας του διαβόλου.

Αυτές οι τεράστιες διαφορές στην ερμηνεία των συμβόλων καταδεικνύουν ότι τα όνειρα δεν έχουν ένα σταθερό, αντικειμενικό νόημα.

Το πόση σημασία δίνουμε στα όνειρά μας πάντως, εξαρτάται από τον ίδιο τον άνθρωπο και τον πολιτισμό του. Όπως η ποίηση και η τέχνη, τα όνειρα προσφέρουν τρόπους να σκεφτόμαστε την ανθρώπινη εμπειρία, χωρίς να υπάρχει ένας «σωστός» ή «λάθος» τρόπος για να τα αναλύσουμε.